Ontwikkelingstrauma: het kind in een volwassen lijf

Iedereen maakt in zijn of haar leven wel eens vervelende situaties mee. Wat dat betreft blijft bijna niemand ongeschonden. Maar wat als je als kind veel hebt meegemaakt? Of je je niet veilig hebt gevoeld in de omgeving waarin je bent opgegroeid? Vaak draag je dit de rest van je leven met je mee, zonder dat je je hier bewust van bent. Totdat je op een punt komt waarin dingen van vroeger naar de oppervlakte drijven en je langzaam begint vast te lopen op je werk, in je relaties en in je leven. Een ontwikkelingstrauma kan dan de oorzaak zijn. Psyned psycholoog Katharina Neumann legt het ons uit.

Wanneer je het woord trauma hoort denk je waarschijnlijk aan iemand die een heftige gebeurtenis heeft meegemaakt als een ongeluk, oorlog of een natuurramp. Minder bekend is een ontwikkelingstrauma. Een ontwikkelingstrauma ontstaat wanneer er als baby of in je kinderjaren niet is voldaan aan jouw behoeftes, je dingen meemaakt die grote emotionele impact op je hebben of wanneer je als baby of kind te maken krijgt met chronische stress. Ouders spelen hierin een grote rol. Baby’s en kinderen zijn namelijk afhankelijk van volwassenen. Zij voorzien hen in hun behoeften en het in orde brengen van hun emoties en zorgen voor veilige hechting. Wanneer ouders dit niet kunnen, omdat ze niet weten hoe of ze zelf getraumatiseerd zijn, kan je als baby of kind dus (emotionele) schade oplopen en dus een ontwikkelingstrauma.

Hoe herken je een ontwikkelingstrauma?

Een (ontwikkelings)trauma zorgt ervoor dat ons zenuwstelsel, dat we nodig hebben om te overleven, altijd op scherp staat. Wanneer we dit niet oplossen, krijgen we later in ons leven te maken met veel soorten klachten. Ons ‘brandalarm’ gaat namelijk heel snel af. Zo voelen we ons gestrest, machteloos, somber, angstig of eenzaam. We kunnen ons ook waardeloos voelen, niet gezien of gehoord, gebruikt of misbruikt. We ervaren dat we niet goed genoeg zijn als we onszelf zijn, dat we buitengesloten zijn, vergeten zijn, behoeftig zijn en dat we ons groot moeten houden. Of juist onzichtbaar en klein moeten maken en dat we het alleen moeten doen. We zijn onzeker en denken negatief over onszelf.

En ook in relaties lopen we vast. We zijn namelijk té afhankelijk en claimend of te onafhankelijk en stoten af. We hebben uitbarstingen naar onze geliefden en reageren ons af op onze omgeving als er niet aan onze behoeften wordt voldaan. We herkennen ons in bindingsangst of verlatingsangst en vinden het daarom moeilijk om ons te verbinden en relaties aan te gaan.

En soms kunnen we ons weer klein voelen, alsof we weer even dat kleine meisje of jongetje zijn. We zijn boos, verdrietig, onverschillig, uitgeput en alert, maar weten niet goed waarom. Soms zijn we zelfs suïcidaal. We denken dat er iets mis is met ons, dat we kapot zijn. We raken burn-out, depressief, angstig, verslaafd, krijgen te maken met chronische pijn en vermoeidheidsklachten. Of krijgen de stempel persoonlijkheidsproblematiek opgeplakt. Maar eigenlijk zijn we getraumatiseerd. Met een ontwikkelingstrauma groei je op. Maar je blijft het kind in een volwassen lichaam.

Het is niet jouw schuld

Maar gelukkig ben je niet ‘kapot’. Het ligt namelijk niet aan jou en het is niet jouw schuld. Jij bent al goed zoals je bent. Dat was je namelijk al toen je geboren werd en ben je nu nog steeds. Je bent waardig. Jouw zenuwstelsel heeft op jonge leeftijd een geniaal mechanisme ontwikkeld om te overleven. Je deed wat je moest doen om jezelf veilig te houden. Maar je bent dit kind nu niet meer en hebt dit mechanisme niet meer nodig.

Hoe kan therapie helpen?

Wanneer je in therapie gaat, ga je niet opzoek naar de schuldige die verantwoordelijk is voor je klachten. Je gaat jouw ervaring erkenning geven. De therapeut helpt je om je triggers in kaart te brengen, je bewust te maken van je eigen gedachten, gevoelens en gedrag. Je gaat opzoek naar de kern van je wonden en gaat deze wonden samen met hulp van de therapeut helen. Ook ga je leren wat veilig is en wat je kan doen wanneer je weer in een vecht, vlucht of bevries reactie komt.

Je bent niet verantwoordelijk voor je ontwikkelingstrauma maar wel voor jouw gedrag in het hier en nu en je eigen herstel. Zodat je het kind in jou gerust kan stellen dat het goed en veilig is.

Herken jij jezelf in het bovenstaande en wil je hulp krijgen bij je klachten? Ik, Katharina, kan je helpen. Bel vrijblijvend 085-4015 337 of plan hier je gratis adviesgesprek in.

Dit artikel is geschreven voor Psyned.nl